1. Inleiding Protocol Transportsector
Het protocol is opgesteld aan de hand van CDC- en RIVM- richtlijnen, Richtlijnen van andere of overheden en aangepast naar de praktijk in Suriname.
Er zijn verschillende stakeholders die samen moeten werken om het transport geordend en veilig plaats te laten vinden. Deze zijn:
- De Bus/Boot houders (in deze de werkgevers)
- De Bus/Boot bestuurder
- Het publiek dat gebruik maakt van openbaar vervoer.
- Het Ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme (TCT)
De eindversie is tot stand gekomen na een stakeholders vergadering waarbij aanwezig waren vertegenwoordigers van de volgende organisaties:
- PLO
- Vereniging van boothouders Commewijne
- VOSOV
- NVB
- Bond van NVB
6, Ministerie van TCT
De concepten zijn na de vergadering via de email opgestuurd om te voorzien van inhoudelijke feedback. De inhoudellijke feedback is verwerkt in deze definitieve versie.
Het is van belang dat alle partijen de optimale medewerking verlenen om deze richtlijn in de praktijk werkbaar te maken, zodat het openbaar vervoer op gang kan worden gebracht. Hierbij wordt metname door de stakeholders gevraagd dat het Ministerie van TCT ook in nauwe samenwerking de randvoorwaarden invuld.
Dit protocol geeft de richtlijnen aan voor de transportsector, bus, boot en taxivervoer. De verantwoordelijkheden, werkwijze en controle voor de werkgevers en de overheid, de bestuurders en de passagiers zijn uitgewerkt.
De rol van de controlerende instantie het Ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme(TCT) is uitgewerkt. Deze bestaat uit het doen van aanpassingen op de zogenaamde Terminals(eindhaltes) en controleren van de vergunninghouders op naleving van het protocol. De controleurs van TCT monitoren o.a. het dragen van mondneusbedekking, hygiëne maatregelen en afstanden bij de passagiers die wachten op het vervoer.
U dient er rekening mee te houden dat de informatie over CoVID-19 heel snel toeneemt en de evidentie en richtlijnen op korte termijn kan veranderen.
2. Informatie voor werkgevers/bushouders/boothouders
Achtergrond informatie voor werkgevers(RIVM, 2020)
Verwekker: Coronavirus SARS-CoV-2
Besmettingsweg: Mens-op-mens-transmissie via directe druppelinfectie (hoesten en niezen), mogelijk indirecte transmissie via oppervlakten, aerosolen tijdens medische procedures
Incubatietijd: 2-14 dagen (gemiddeld 5-6 dagen)
Besmettelijke periode: Het Covid-19 virus is mogelijk overdraagbaar ca 1-3 dagen voor het optreden van symptomen. In ieder geval tijdens symptomatische fase waarna virus nog langer met PCR aantoonbaar kan zijn in de keel/feces.
Symptomen: Van milde luchtwegklachten (neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn, hoesten), verhoging/koorts tot ernstige longontsteking en ademhalingsproblemen. Ook plotseling verlies van reuk en/of smaak (zonder neusverstopping) komt voor. De onderstaande klachten zijn gemeld bij Covid-19 patienten:
- koorts,
- koude rillingen,
- hoesten, (hyposmie/anosmie) en smaakzin
- neusverkoudheid, kortademigheid, (dysgeusie/ageusie) schorre stem,
- pijn bij de ademhaling,
- keelpijn,
- algehele malaise,
- vermoeidheid,
- algehele pijnklachten
- oculaire pijn,
- spierpijn,
- hoofdpijn,
- duizeligheid
- prikkelbaarheid/verwardheid/delier,
- buikpijn, anorexie/verlies van eetlust
- diarree
- overgeven
- misselijkheid
- verlies van of verminderde reukzin
- conjunctivitis en verschillende huidafwijkingen
Risicogroepen voor een ernstig beloop van CoVid-19:
- Mensen die ouder zijn dan 70 jaar hebben een verhoogd risico op ernstig beloop
- Volwassenen (≥ 18 jaar) met onderliggende ziekten. Het gaat om volwassenen met:
- Chronische afwijkingen en functiestoornissen van de luchtwegen en longen, die vanwege de ernst onder behandeling van een longarts zijn;
- Een chronische stoornis van de hartfunctie,
- Diabetes mellitus: slecht ingestelde diabetes of diabetes met secundaire complicaties;
- Ernstige nieraandoeningen die leiden tot dialyse of niertransplantatie; o Verminderde weerstand tegen infecties door medicatie voor auto-immuunziekten, na orgaan- of stamceltransplantatie, bij hematologische aandoeningen, bij (functionele) asplenie**, bij aangeboren of op latere leeftijd ontstane ernstige afweerstoornissen waarvoor behandeling nodig is, of tijdens en binnen 3 maanden na chemotherapie en/of bestraling bij kankerpatiënten;
- Een onbehandelde hivinfectie of een hivinfectie met een CD4-getal < 200/mm3;
- Ernstig leverlijden in Child-Pugh classificatie B of C; o morbide obesitas (BMI > 40).
3. Technische en organisatorische aanpassingen
De werkgever dient zorg te dragen voor adequate bescherming van de werknemers.
De maatregelen zijn opgesplitst in twee delen:
3.1. Busstations/Bushaltes/Bootterminals/Taxi standplaatsen
Verantwoordelijke instantie: Ministerie van TCT
Bushaltes, Busstations, Bootterminals zijn plekken waar mensen zich verzamelen teneinde gebruik te maken van het vervoer. Dit in samenspraak met de Bus en/of Boothouders.
3.1.a. Technische beheersmaatregelen
- Zorg voor een duidelijke routing van In en Uitstappende passagiers.
- Eindhalte bussen: Uitstappen op een andere plek, Instappen op andere plek. Zulks in overleg te bepalen en markeren
- Tussen halte bussen: Uitstappende passagiers eerst, daarna instappen. Markeren bij bushaltes
Bootvervoer:
- Uitstapplek markeren
- Wachtplek voor instappende passagiers aanbrengen, met afstandsregel
- Voorziening voor wachtruimte bestuurders met inachtneming van afstanden o Markeringen voor 1.5 meter afstand in de wachtruimtes o Barrières:
- Zorg bij balies voor een fysieke barriere tussen medewerker en passagier/reiziger.
- Dit kan door middel van een scherm van plastic, (Plexi)glas
3.1.b. Werkwijze/organisatorische beheersmaatregelen
- Zorg voor een optimale en communicatie opvang van passagiers/reizigers o Zorg voor een structurele reinigingsprocedure van de busstations- of bootterminals
- Verzorg voldoende desinfectie mogelijkheden bij betreden van busstation en bootterminals
- Verzorg voldoende mondneuskapjes
3.1.c. Educatie en communicatie
- Zorg voor een duidelijke communicatieafspraak o Informeer het personeel over het ziektebeeld
- Verzorg een instructie voor hygiëne maatregelen, handenwassen, desinfectie, gezicht niet aanraken(CDC, 2020a)
- Verzorg een instructie voor het correct gebruik van mondneuskapjes en masker.(CDC, 2020b)
3.2. Vervoersmiddelen: Bussen/Boten/Taxi’s
Verantwoordelijke instanties: Bushouders, Booteigenaren
3.2.a. Technische beheersmaatregelen
- Zorg voor een desinfectie station bij de ingang van de bus/boot/of taxi o Zorg voor een seatingplan met markeringen in de bus en de boot. Bij voorkeur een persoon per bank, bij voorkeur, window seats, zitplaatsen markeren. Eventueel klapstoelen uit de bussen verwijderen.
- Zorg voor een goede ventilatie, zet eventuele dakramen open en standaard alle ramen open.
- Barrières:
- Zorg bij balies voor een fysieke barriere tussen chauffeur en passagier/reiziger.
- Dit kan doormiddel van een scherm van plastic, (Plexi)glas
3.2.b. Werkwijze/organisatorische beheersmaatregelen
- Zorg voor een optimale en communicatie opvang van passagiers/reizigers. o Zorg voor een structurele reinigingsprocedure van de bus.
- Verzorg voldoende desinfectie mogelijkheden bij betreden van de bus of boot. o Verzorg voldoende mondneuskapjes ten behoeve van de bestuurder.
3.2.c. Educatie en communicatie
- Zorg voor een duidelijke communicatieafspraak o Informeer het personeel over het ziektebeeld
- Verzorg een instructie voor hygiëne maatregelen, handenwassen, desinfectie, gezicht niet aanraken(CDC, 2020a)
- Verzorg een instructie voor het correct gebruik van mondneuskapjes en masker.(CDC, 2020b)
4. Instructies voor bestuurders van bussen en boten
4.1.Maatregelen bestuurders voor het instappen in de bus/boot.
(Strikte controle en monitoring noodzakelijk)
- Was de handen minimaal 20 seconden met water en zeep 2. Desinfecteer de handen met Alcohol 70%
- Doe een schoon mondneuskapje aan.
- Desinfecteer de handen met Alcohol 70%
- Raak het gezicht of kapje niet meer aan.
4.2. Maatregelen in de bus en/of boot
- Probeer fysiek contact met de passagiers te voorkomen.
- Communiceer beleefd met de passagiers en wijs deze op de nieuwe transportregels, en de hygiëne maatregelen.
- Blijf op afstand van de passagiers
- Betalingen kunnen eventueel in een bakje worden gedaan.
- Desinfecteer regelmatig de handen, bij voorkeur elke keer als er fysiek contact is met de passagier en na elke geldtransactie
- Neem alle contactoppervlakken in het vervoermiddel af zodra deze leeg is op de eindhalte.
- Voor de boothouders: Organiseer het efficient gebruik van zwemvesten. Laat de passagier/reiziger zijn handen eerst desinfecteren alvorens deze het vest aandoet.
4.3. Maatregelen bij de busterminal of bootterminal
- Houd 1.5 meter afstand van uw medebestuurders.
- Blijf op afstand van de passagiers.
- Desinfecteer regelmatig de handen, bij voorkeur elke keer als er fysiek contact is met de passagier
- Indien u iets gaat consumeren, houdt afstand 1.5 meter van u medebestuurders
- Doe uw mondneuskapje af, was daarna uw handen en desinfecteer deze.
- Eet of drink iets
- Was uw handen en desinfecteer deze
- Doe het mondneuskapje weer op.
5. Stappenplan bij een infectie van een bestuurder of medewerker
Indien er zich een geval voor doet waarbij een bestuurder of werknemer Covid-19 positief wordt getest kunnen de volgende maatregelen worden getroffen.
- Informeer het overig personeel over de infectie.
- Controleer of er meerdere mensen van het bedrijf, ondanks de eerdere instructie de werkzaamheden hebben uitgevoerd, met symptomen.
- Controleer nogmaals of alle hygiëne en beschermingsmaatregelen continu strikt zijn toegepast
- Benadruk nogmaals het belang van de maatregelen en procedures
- Monitor de mensen die 1-3 dagen voor de symptomen samen hebben gewerkt extra; Ze mogen wel doorwerken met gebruik van de beschermingsmiddelen en hygiëne maatregelen.
- Als een medewerker onbeschermd contact heeft gehad met een positief geteste covid-19 patiënt, standaard beschermingsmaatregelen en hygiëne maatregelen toepassen. Deze medewerker monitoren gedurende 7-14 dagen.
- Bij bekend worden van de infectie, een extra oppervlakte desinfectie ronde toepassen en luchten in de bus, het busbedrijf hoeft daarvoor NIET dicht.(CDC, 2020a)
- Houdt dagelijks contact met de medewerkers.
6. Instructies voor gebruikers van bus – of boot transport
- Was (met water en zeep) en/of Desinfecteer (Alcohol 70%) uw handen.
- Moet u ergens wachten, houdt minimaal 1.5 meter afstand van de volgende personen.
- Raak niet onnodig oppervlakken aan, en als het nodig is desinfecteer daarna uw handen
- In en uitstappen:
- Uitstappende passagiers hebben voorrang.
- Wacht op de aangegeven plek af, op minimaal 1.5 meter van de uitstappende passagiers
- Als alle passagiers zijn uitgestapt mag u het vervoermiddel betreden.
- Instappende passagiers o Desinfecteer eerst uw handen bij de ingang o Betaal de bestuurder o Neem plaats op de gemarkeerde plekken in het vervoermiddel.
7. Instructies voor medewerkers van TCT (controleurs)
7.1. Werkzaamheden medewerkers
Medewerkers moeten naast de normale werkzaamheden ook toezicht op de volgende zaken:
- Busterminals/Bushaltes/ Bootterminals
- Het houden van afstand van de passagiers
- Het monitoren van de desinfectiestations
- Ordelijk en gescheiden in- en uitstappen van passagiers
- Aanwezigheid en correct dragen van mondneuskapje
- Het gebruik van de zwemvesten bij bootvervoer
- Bussen en Boten
- Uitvoering van de afgesproken maatregelen
7.2. Maatregelen controleurs voor het beginnen van de werkzaamheden.
(Strikte controle en monitoring noodzakelijk)
- Was de handen minimaal 20 seconden met water en zeep
- Desinfecteer de handen met Alcohol 70%
- Doe een schoon mondneuskapje aan.
- Desinfecteer de handen met Alcohol 70%
- Raak het gezicht of kapje niet meer aan.
7.3. Maatregelen bij de busterminal of bootterminal of taxistandplaats
- Houd 1.5 meter afstand van de medebestuurders.
- Blijf op afstand van de passagiers.
- Desinfecteer regelmatig de handen, bij voorkeur elke keer als er fysiek contact is met de passagier
- Indien u iets gaat consumeren, houdt afstand 1.5 meter van u medebestuurders
- Doe uw mondneuskapje af, was daarna uw handen en desinfecteer deze.
- Eet of drink iets
- Was uw handen en desinfecteer deze
- Doe het mondneuskapje weer op.
8. Checklist bushouders/ booteigenaren/taxihouders
Kennisoverdracht medewerkers
□ Informatieverstrekking aan de medewerkers over het ziektebeeld
□ Instructie over hygiëne en afstand houden
□ Instructie correct gebruik mondneuskapje
Bussen en Boten
□ Seatingplan, markering in de bus of boot, bijvoorkeur windowseats
□ Desinfectiestation bij ingang
Medewerkers/Bestuurders
□ Dagelijkse controle op symptomen
□ Dagelijkse controle op hygiene maatregelen voor betreding werkvloer
□ Dagelijks controle op werkprocedures
□ Dagelijkse controle op reinigingsprocedures
Informatie
□ Instructies bekend maken aan reizend publiek mbt gebruik van de voorzieningen.
□ Instructies voor het bezoekend publiek bij de ingang bekend maken en via sociale media.
□ Instructie passagiers bekend maken dat alleen bij bushaltes in en uitstappen mogelijk is
□ Informatie bekend maken dat reizigers die zich niet houden aan de maatregelen kunnen worden geweigerd.
9. Checklist Controleurs TCT
Kennisoverdracht medewerkers
□ Informatieverstrekking aan de medewerkers over het ziektebeeld
□ Instructie over hygiëne en afstand houden
□ Instructie correct gebruik mondneuskapje
Bus en Boot terminals
□ Controleer de afgesproken in en uitstap plekken
□ Controleer of de markeringen voor alle mensen duidelijk zijn aangebracht.
□ Zorg voor een juiste flow van de mensen van en naar de bussen en monitor het verloop.
□ Zorg voor markeringen voor 1.5 meter afstand tussen wachtende passagiers
□ Controleer correct gebruik mondneuskapje
□ Controleer functioneren desinfectiestations (zeep aanwezig, water, alcohol) □ Controleer op netheid van de terminal.
Informatie
□ Instructies bekend maken aan reizend publiek mbt gebruik van de voorzieningen.
□ Instructies voor het bezoekend publiek bij de ingang bekend maken en via sociale media.
□ Instructie passagiers bekend maken dat alleen bij bushaltes in en uitstappen mogelijk is
□ Informatie bekend maken dat reizigers die zich niet houden aan de maatregelen kunnen worden geweigerd.
Referenties
CDC. (2020a). Cleaning and Disinfecting Your Facility | CDC. Retrieved July 29, 2020, from https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/community/disinfecting-building-facility.html
CDC. (2020b). How to Safely Wear and Take Off a Cloth Face Covering | CDC. Retrieved July 29, 2020, from https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-to-wear-clothface-coverings.html
RIVM. (2020). COVID-19 | LCI richtlijnen. Retrieved July 28, 2020, from https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19